UHABA WA MAJI YA BOMBA UNAVYOWATESA WANANCHI TARIME.

AKICHOTA MAJI.

MAKALA.

BINADAMU akiuguwa na kupungukiwa maji mwilini shartiataongezewa maji na iwapo maji yakikosa mwilini basi Bindamu huyo anaweza kupoteza maisha,vivyohivyo katika matumizi mbalimbali ya Binadamu yanategemea maji,Maji ni Uhai,ili upike Chakula,uoge, ufue nguo na shughuli zingine lazima uwe na maji,maji ndiyo mkombozi wa kila kitu.

Licha ya maji kuwa ni kitu muhimu sana katika maisha ya watu hata hivyo bado ni changamoto kubwa kwakuwa ni haba hayatosherezi mahitaji ya wananchi wanaoishi ndani ya Halmashauri ya Mji Tarime Mkoani Mara jambo ambalo limekuwa ni kero .

Wananchi wengi Wilayani Tarime wamekuwa wakitumia maji ya visima ambavyo vingi vimechimbwa na wananchi wenyewe ,hata hivyo nyakati za kiangazi visima hivyo ukauka na wananchi kulazimika kutembea mwendo mrefu zaidi ya kilomita 5 kutafuta maji mtoni.

Kwa kutambua kero hiyo Serikali ikaamua kuanzisha mradi wa maji ya bomba kutoka kwenye chanzo cha maji cha asiri cha Nyandrumo kata ya Kitare Wilayani hapa ili wananchi wasitegemee tu maji ya visima na badala yake wapate maji ya bomba kama njia ya kupunguza kero ya maji.

Pamoja na jituihada hizo za Serikali bado hazijazaa matunda kutokana na chanzo hicho cha maji kulemewa kwakuwa wahitaji wa maji ni wengi,lakini pia mambomba yanayopokea maji kutoka kwenye chanzo hicho yamezeeka ni ya zamani tangu uanzishwe mradi huo wa maji ya bomba mwaka 1974 mabomba hayajawahi kubadilishwa yamezeeka na yamepasuka hivyo kusababisha maji mengi kupotea kabla ya kufika kwa watumiaji.

Je ni kwanamna gani wananchi wanavyopata shida ya maji ya bomba katika Mji wa Tarime?

Rhoda Wambura mkazi wa Rebu mjini Tarime anasema kuwa kwakuwa yeye hana kisima mamlaka ya maji safi na taka ikamuunganishia huduma ya maji ya bomba,licha yakulipa bili ya maji kila mwezi bado anapata shida ya maji hasa wakati wa kiangazi ndiyo kabisaaa uyapata kwa wiki mara mbili hadi mara moja.

“Mtaa wetu wa Rebu senta ndiko kuliko na tenki la maji lakini unashida sana ya maji uhakika wa maji unakuwepo wakati wa mvua tu tofauti na hapo maji utayapata kwa wiki mara moja ,tena wakati wa kiangazi unaweza kumaliza wiki mbili hujaona maji kuna mitaa ina maji kila siku lakini mitaa mingine haipati maji mwisho wa mwezi unadaiwa bili kwakweli tunaiomba Serikali itatue kero ya maji katika baadhi ya mitaa mji wa Tarime na tufungiwe mita za maji ili tuwe tunalipa kile tunachokitumia”anasema Wambura.

Ghat Marwa Mkazi wa sabasaba anasema”Maji yenyewe unayalipia bili lakini nimachafu mithiri ya tope huwezi kufulia nguo nyeupe mi nashangaa tunalipa bili kila mwisho wa mwezi kama mimi huwa nalipa bili kati ya 5,000 hadi 10,000 kwa mwezi lakini maji hayawekewi dawa ili yawe meupe inabidi uyaache uwende kuchota kisimani ambayo ni safi”anasema.

John Simoni Mkazi wa Ronsoti anasema kuwa sababu ya kuwepo kwa shida ya maji inatokana na kuwepo kwa tenki moja la maji tena dogo sana ukilinganisha na idadi ya watu katika maeneo,tenki lipo Mtaa wa Rebu ambalo usambaza maji kwenye mitaa mingi na wahitaji ni wengi na hivyo maji kutotoshereza na kusababisha kuwepo kwa kero ya uhaba wa maji mjini Tarime.

Vitals Nyang’ure ni mlizi kwenye chanzo cha maji cha asiri ambacho maji yote ya bomba wanayoyatumia wananchi ndani ya Halmashauri ya mji yanatoka kwenye chanzo hicho anasema chanzo cha maji Nyanduruma kina kabiliwa na changamoto kadha wa kadha.

Nyang’ure anasema kuwa mabomba yaliyowekwa kwenye chanzo cha maji ambayo upokea maji na kusambaza kwenye matenki ya maji ni ya zamani na ni ya saizi ndogo 6 yameshazeeka hivyo yanalemewa na wakati mwingine uziba kutokana na kujaa tope nakwamba yanapaswa kubadilishwa na kuwekwa mapya .

Anaongeza kuwa Chanzo hicho kina magugu maji ambayo yanatakiwa yaondolewe lakini pia kuna haja yakuweka karavati kwenye barabara usawa wa chanzo cha maji kwakuwa wakati wa mvua maji yanayotoka kwa wakazi wa Kenyamanyori kisha utililika na kuingia kwenye chanzo hicho na kusababisha maji kuwa machafu .

Meneja wa Maji safi na Usafi wa Mazingira anakiri kuwepo kwa changamoto katika huduma ya maji Tarime Mjini.

Faustine Makoka ni Meneja wa Mamlaka ya Maji safi na usafi wa Mazingira Tarime anasema kuwa kwa mujibu wa sensa ya mwaka 2012 Halmashauri ya Mji wa Tarime kwa sasa inakadiriwa kuwa na wakazi wapatao elfu 84,546 na inajumla ya kata 8 na kati ya hizo ni kata 4 pekee zinazopata maji ya Bomba tena ni baadhi ya maeneo.

Anazitaja kata zinazopata huduma ya maji ni Turwa,Sabasaba,Bomani na Nyamisangura na nimaeneo machache yanayopata maji ambapo jumla ya kata zote 4 zina jumla ya wananchi wapatao elfu 41,076 na wanachi 22,592 ndiyo wanaopata maji sawa na asilimia 55% huku idadi ya wateja wa maji ikiwa ni elfu 1,425.

Anasema kuwa idadi ya watu katika Mji wa Tarime imekuwa ikiongezeka siku hadi siku kutokana na kuwepo kwa watumishi wa maeneo jirani kama vile Rorya,sirari,Musoma na Mgodi wa Nyamongo pia hali nzuri ya Maisha na kuwepo kwa fursa mbalimbali za kibiashara ni sababu ya ongezeko na kusababisha uhaba wa maji.

Ofisa huyo wa Mamlaka ya Maji anakiri kupokea malalamiko hayo”anasema ni kweli katika maeneo hayo kuna kero ya hupatikaji wa maji kutokana na eneo hilo kuwa juu,hivyo maji yanapofunguliwa kwenye tenki huwa na tabia ya kukimbilia maeneo ya mjini ambako ni sehemu ya muteremuko mkali sana” anasema Makoka.

Anaongeza”Hali hiyo usababisha maji kushindwa kupanda maeneo yenye mpando ikiwepo Rebu senta ,watu wanaoishi maeneo ya mpando upata maji hadi pale wananchi wanaoishi kwenye mitelemko wanapochota maji wakaridhika au upata maji nyakati za mvua ambapo matumizi ya maji ya bomba kwa wananchi huwa ni kidogo ndo maji yanaweza kupanda juu maeneo hayo ya Rebu senta.

Makoka anasema kuwa kwa kulitambua tatizo hilo katika eneo la Rebu senta tayari wamekwisha nunua vifaa vya kuweza kutatua tatizo hilo ikiwa ni pamoja na kufunga sluice valve kwa lengo la kusambaza maji kwa mgao kwa masaa 8 kwa siku .

Aeleza sababu ya maji kuwa machafu.

Meneja huyo wa Maji anasema kuwa ni kweli kuna wakati maji huwa machafu hasa wakati wa mvua ambapo maji utililika kutoka kwenye makazi ya watu na kuingia kwenye chanzo cha maji lakini pia kutokuwepo kwa mtambo wa kutibu maji(Water Treatment Plant) katika Mamlaka ya Maji Tarime ni tatizo kubwa .

“Matenki yanazidiwa sana kwani tuna matenki manne(4) tu yenye jumla ya uwezo wa kuhifadhi lita za maji 680,000 na uzalishaji wetu wa maji ni lita 1,118 kwa siku sawa na asilimia 32% tu ya uzalishaji wakati mahitaji ya maji katika mji wa Tarime ni lita 3,500 kwa siku,Hatuna mtambo wa kutibu maji(Water Treatment Plant) kwa usahihi huwa kuna hatua kadhaa za kutibu maji kabla hayajaenda kwa watumiaji”anasema.

Anaongeza”unatakiwa kuweka dawa ili maji yajichanganye vizuri baada ya kuwa tope limechujwa na limetolewa kwenye maji kisha dawa ya kusafisha maji inawekwa ili maji yawe safi na salama baada ya hapo yanakwenda kwenye tenki la kuhifadhia maji safi(Safe Water Tank) tayari kwenda kwa watumiaji. lakini kwa hapa Tarime hatuna mtambo wa kutibu maji(Water Treatment Plant) hivyo tunatibu maji haya kienyeji(manual treatment) tu tunaweka dawa kwenye Tenki wakati huohuo maji mengine yanaingia kwenye tenki inakuwa ni shida na kusababisha maji yote yasipate dawa ya kutosha na hata kuwa masafi”anasema.

Makoka anazidi kusema” kwa utaratibu huo unakuta unaweka dawa wakati huohuo maji mengine yanaingia tenkini yanachanganyikana kutokana mfumo wetu wa usambazaji wa maji ulivyo,Maji yanaingia kwenye Matenki na kutoka kwenda kwa watumiaji moja kwa moja (direct pumping) na huwezi kuyafunga kwa mda mrefu kwani Mahitaji ya Maji katika Mji huu ni makubwa sana na hata ukifunga tenki ili uweke dawa maji hayo hayatawatosheleza wananchi kwakuwa manteki ni madogo maji yatakayokuwa na dawa ni kiasi kidogo na utakapoyafungua maji huingia kwa kasi na kuchanganyikana yenye dawa na yasiyo na dawa”anasema

Makoka anasema kuwa kwa wale walio na mita ulipa bili/ankara zao kulingana na matumizi yao wenyewe ambapo idadi ya wateja wenye mita/dira za maji ni 610 kati ya wateja 1,425 sawa na asilimia 43% lakini wasiokuwa na mita wao malipo yao ni ya kukadilia(Flat Rate) ya sh.5,500 hata kama mteja alitumia maji mengi au laa! Jambo ambalo kwa upande mwingine mteja au Mamlaka ya Maji Tarime uingia hasara kubwa.

“Kwa uniti moja ambayo ni sawa na lita 1,000 ni Tshs 540 na tozo ya huduma 1,000(service charge) kwa wateja wa matumizi ya Majumbani tu,na mteja mpya kwa sasa anayetaka kuunganishiwa Maji gharama za kununua mita inakuwa ni sehemu moja wapo kwenye gharama anazotakiwa kulipa ili aunganishiwe maji,huu ni utaratibu wa kawaida kabisa kwa mamlaka ukiwa na lengo la kuwafanya wateja wetu wote kufungiwa dira za maji/mita ili waweze kulipa bill/ankara zao kulingana na kiasi cha maji walichokitumia kwa mwezi anasema kuwa pamoja na changamoto hizo hadi mwezi April 2016 wananchi na Taasisi mbalimbali za Serikali zinadaiwa bili za maji jumla ya madeni yote ni Tshs milioni 24,268,670

Serikali yatakiwa kutoa fedha kumaliza kero ya maji katika Mji wa Tarime.

Makoka anasema Serikali ikitoa fedha zitasaidia kuondoa kero ya maji kwakuwa mikakati ya mamlaka ya maji Tarime ni kutarajia kutoa maji Ziwa Victoria kwani ndo chanzo pekee cha Maji cha kudumu,kutoa Maji ziwa victoria kutasaidia upatikanaji wa maji ya kutosha katika mji wa Tarime pamoja na baadhi ya vijiji vilivyoko katika wilaya jirani kama vile wilaya ya Rorya na wilaya ya Tarime ambapo mradi huu utapita katika vijiji hivyo kama serikali itaamua kutekeleza mradi huu muhimu kwa wananchi utawanufaisha.

Hata hivyo Meneja huyo anasema kuwa Serikali ilikuwa imeandaa mpango wa mda mrefu wa kujenga mradi wa maji Tarime mjini kwa kutumia chanzo cha maji kutoka mto Mori kwa gharama ya Tsh Bilioni 17 lakini kwa sasa chanzo hicho cha maji mto mori hakifai tena kwani wakati wa kiangazi maji yake yanapungua kwa kiasi kikubwa ,na maji yake ni machafu .

Anasema hali upelekea gharama kubwa kutibu maji ili yawe safi na salama na uwezo wake wa maji ni kdogo sana kulinganisha na mahitaji ya maji ya sasa kwa wananchi wa mji wa Tarime ambayo ni takribani lita 3,500.kwa siku.

Hata hivyo Anaiomba Wizara ya Maji kuongeza fedha zingine pamoja na kiasi hicho kilichokuwa kimepangwa kwa ajili ya chanzo cha mto Mori Bilioni 17 ili kufanikisha maji kutoka Ziwa Victoria nasiyo mto Mori kama ilivyokuwa imepangwa hapo awali mwaka 2010.